George Michael

George Michael: Read without prejudice
Een beknopt levensverhaal van een gay rolmodel
Mark Coel

Georgios Kyriacos Panayiotou wordt in Londen geboren op 25 juni 1963. Zijn vader, Kyriacos Panayiotou (Engelse roepnaam Jack Panos), is een Griekse inwijkeling die een goedlopende restaurantketen uitbouwt. Zijn moeder is een Engelse onderwijzeres, Lesley Angold Harrison. Yogi, zoals hij liefhebbend door zijn gezinsleden genoemd wordt, heeft twee oudere zussen: Yioda (°1959) en Melanie (°1961).

bad boys
De carrière van George Michael start in de garage van zijn ouders waar hij een platendraaier en drie singles vindt: twee van de Supremes en één van Tom Jones. Hij stelt zich tot doel ook dit soort muziek te maken. Zijn zielsverwant vindt hij in Andrew Ridgeley, een schoolvriend. Op school woedt een strijd om wie het langst op een muurtje kan staan. Andrew was jarenlang King of the Wall, maar wanneer nieuwkomer George hem eraf duwt, is dat de start van een mooie vriendschap. George is een groot en dik kind, met weerbarstige krullen en dikke, samengroeiende wenkbrauwen. Niets wijst er op dat hij later zal uitgroeien tot een sekssymbool.
Onder invloed van Andrew gaat George zich modieuzer kleden. Hij is verplicht zich te laten leiden door Andrews goede smaak, want zelf is hij kleurenblind. De vriendschap is moeder Lesley een doorn in het oog. Haar idee dat Andrew een slechte invloed heeft, blijkt te kloppen: George begint te spijbelen. Maar hoewel Andrew de school niet af maakt, zal George toch zijn A-levels halen.
Andrew en George hebben dezelfde muzikale helden: Elton John, David Bowie en Queen. En, oh, wat kunnen ze samen dansen! We schrijven 1977 en hun favoriete dansmuziek is de soundtrack van ‘Saturday Night Fever’ door de Bee Gees. Andrew wil kost wat kost ‘beroemd’ worden, in welke discipline ook, maar hij mist talent. Hij heeft wel charisma, looks en ambitie… én hij weet zich te binden aan zijn talentvolle beste vriend. Hun eerste bandje, ‘The Executives’, valt uiteen na enkele voorstellingen. Ze zullen het dus met zijn tweeën moeten klaren… en Wham! is een feit. Wanneer George zijn baantje als dj opzegt, stelt zijn vader hem een ultimatum: hij krijgt zes maanden om een platencontract vast te krijgen. Als dat niet lukt, moet hij ‘echt werk’ zoeken.

young guns
Het lijkt een onmogelijke opdracht, want de jongens leuren al twee jaar met hun democassette. George en Andrew bluffen zich tot bij elke platenbaas, maar niemand hoort iets in hun demo - ook al bevat die wereldhits als ‘Club Tropicana’ en ‘Careless Whisper’. Tot de cassette wordt beluisterd door Mark Dean, de ontdekker van bands als Soft Cell en ABC. Dean mocht van platengigant CBS een eigen dochterbedrijfje runnen, Innervision, aan heel slechte voorwaarden. Het contract dat hij de twee tieners laat ondertekenen, stelt dan ook niet veel voor. Later zal George zeggen dat hij wist dat het gemakkelijk zou zijn om het contract bij later succes te betwisten voor de rechtbank. Wat er ook van zij, hun eerste single ‘Wham! rap’ wordt pas een hit, wanneer de opvolger ‘Young Guns’ in de zomer van 1983 de top vijf haalt - niet alleen in Groot-Brittannië, maar ook in de rest van de wereld. Het duo werkt keihard, maar ondanks vier mondiale top tien singles en een succesvol album (‘Fantastic’) zijn ze nog steeds platzak. George besluit het contract te betwisten. Tijdens de rechtzaak in de zomer van 1983 vliegt George alleen naar de VS om ‘Careless Whisper’ op te nemen met de legendarische producer Jerry Wexler (Aretha Franklin, Ray Charles). George vindt echter dat de magie ontbreekt en weigert de opname uit te brengen. Wham! is op dat moment the hottest thing in showbusiness en CBS vreest de kip met gouden eieren te verliezen. Ze nemen het contract over en verbeteren de voorwaarden.

planning on going solo
‘Wake Me Up Before You Go-Go’ is in de lente van 1984 de eerste nummer één hit voor het duo, maar het einde lijkt al in zicht. Terwijl Andrew zich elke avond in chique Londense pubs bezuipt, schrijft, speelt, zingt én producet George Michael in zijn eentje het volgende album ‘Make It Big’ in de Franse Provence. De bijdrage van Andrew aan het album beperkt zich tot overvliegen, enkele gitaarlijnen inspelen, dronken worden, en in het zwembad vallen. Wanneer een nieuwe, zelf geproducete versie van ‘Careless Whisper’ als een solo-single uitgebracht wordt, kondigen critici het einde van Wham! aan, wat ontkend wordt. ‘Careless Whisper’ is een instant klassieker. Met de hartverscheurende sax, de smekende stem van George en een sexy videoclip, raakt deze ballade over seksuele schuld en boete wereldwijd een gevoelige snaar. Het is de eerste diamanten single voor CBS.
Om zich te beschermen tegen de verleidingen van sex and drugs and rock ‘n’ roll nemen George en Andrew hun ouders mee op de ‘Big’ wereldtournee. Het zal niet helpen. Zodra hun ouders onder de wol liggen, zetten ze het beiden op een zuipen.
1984 is ook het jaar van Live Aid. Bob Geldof schrijft samen met Midge Ure (Ultravox) de benefietsingle ‘Do They Know It’s Christmas?’ ter bestrijding van de honger in Ethiopië. De crème de la crème van de Britse popscene staat samen in de studio. George wordt door de andere artiesten met de nek aangekeken omwille van zijn tienerimago. Maar waar is Andrew?
“Oh, my God! He sounds so poof! But then again… he is!” giechelt Boy George luidop, na het beluisteren van de opnames. Het is het begin van een slechte relatie, die vooral door Boy via de pers wordt uitgesmeerd. Tijdens een diner waar George Michael Brooke Shields als tafeldame heeft, kan Boy George het niet laten keer op keer in haar oor te gaan schreeuwen “He’s a poof! He’s a poof!”.
‘Last Christmas’ had ‘Freedom’ moeten opvolgen op nummer één, maar wordt er door ‘Do They Know…’ afgehouden. Het is tot op heden de enige single met een monsterverkoop van meer dan een miljoen exemplaren die niet de top van de hitparade heeft gehaald. In de eindejaarsperiode wordt de song nog steeds gretig gecovered (onder meer door Atomic Kitten, Human Nature, Crazy Frog, Whigfield,…). Alle royalty’s gaan trouwens nog steeds naar ontwikkelingshulp.
De Chinese concerten in 1985 moesten de kroon op het werk zijn, maar door de corrupte bureaucratie worden ze een financiële aderlating. De immense media-aandacht zorgt er wel voor dat de naam van George (en Andrew) definitief gevestigd is in de Verenigde Staten. Nooit tevoren had er immers een Westerse band in China opgetreden. Bij hun terugkeer blijkt dat de Britse roddelpers het beu is om The Vomiting Fountain, zoals ze Andrew is gaan noemen, nog aandacht te geven. De gereserveerde George wordt het nieuwe doelwit. Tot dan was hij neutraal gebleven over zijn liefdesleven en seksualiteit, maar paparazzi hebben hem nu gefotografeerd terwijl hij poppers snuift. In die tijd staat amylnitriet nog bekend als ‘misschien’ de oorzaak van aids. Het duurt dan ook niet lang voor Georges seksuele voorkeur ter discussie staat.
De split van Wham! wordt minutieus voorbereid. Zowel de seksueel getinte afscheidssingle ‘The Edge Of Heaven’ als de concerten in Wembley zijn enorm succesvol en voor de fans eerder een feest dan een zwanenzang. Maar ondanks het succes zakt George langzaam weg in een depressie. Een niet nader genoemde vrouw zou zijn hart gebroken hebben. ‘A Different Corner’ (1986) is de neerslag hiervan. Depressief vlucht hij na de split van Wham! naar Australië. Het is Andrew die hem uit de put haalt.

gotta have faith
George Michael is niet blij met zijn tienerimago en besluit dat hij géén imago meer wil. Een kapotte, zeer spannende jeans, een verweerd leren jasje en een baard van drie dagen moeten hem ‘tonen zoals hij werkelijk is’. Pas wanneer deze nieuwe look door iedereen gekopieerd wordt, begrijpt hij dat hij gewoon van jasje heeft gewisseld. Hij voelt zich slecht en wordt weer dikker. De voorbode van zijn eerste solo cd ‘Faith’ wordt het geile ‘I Want Your Sex’. MTV bant meteen de clip en het nummer wordt niet gedraaid op de radio, maar door een slimme plug-in via (homo)discotheken wordt het toch een zomerhit in 1987. De boodschap ‘Explore Monogamy’ wordt uitgelegd als een aanmoediging tot promiscuïteit, en dat in de hoogdagen van aids. Tegen wil en dank wordt hij een spreekbuis voor sekskwesties en opnieuw staat zijn eigen seksualiteit ter discussie. Maar tijdens het draaien van de clip is George zo onzeker over zijn lichaam dat voor de close-ups een stand-in wordt ingehuurd. Lustobject in de clip is zijn vaste vriendin, het Chinees-Amerikaanse model Kathy Yeung. Zij is zijn steun, toeverlaat en klankbord…. en staat bij hem op de loonlijst. Bij de release van ‘Faith’ in 1987 wordt bekend dat CBS werd opgekocht door het Japanse Sony. George Michael krijgt de kans om zijn contract te herzien en stelt als voorwaarde dat Sony zijn banden verbreekt met Sun City, het Zuid-Afrikaanse gokparadijs dat apartheid steunt.
‘Faith’ bevat een geweldige mix van moderne r’n’b, funk en gevoelige ballades en krijgt lovende kritieken. George gelooft weer in zichzelf en in zijn carrière. Wanneer door stemproblemen enkele concerten worden uitgesteld, gaat het gerucht dat hij aids heeft. Het blijkt een cyste op de stembanden te zijn. Maar de marathontournee (120 concerten op 140 dagen tijd) belast zijn psychische en fysische gezondheid. Hij besluit alleen nog de hoogst noodzakelijke promotie te doen. Hij is zijn alter ego, het podiumseksbeest, beu. Hij weigert op te treden en doet alleen nog een reeks aids-benefiet concerten. Zonder publiekelijk uit de kast te komen, associeert hij zich meer en meer met holebithema’s en doet hij politieke uitspraken, zeer tegen de zin van Sony. Zijn ambivalente houding tegenover de popindustrie legt hij bloot in ‘Freedom ‘90’ In de begeleidende clip lippen topmodellen Linda Evangelista, Cindy Crawford en Naomi Campbell zijn teksten, terwijl zijn lederen jacket, jeans en gitaar ritueel worden opgeblazen. CBS-Sony is razend. Doordat George niet optreedt, krijgt ‘Listen Without Prejudice, Vol 1’ volgens hen niet de promotie die het verdient en wordt het met een verkoop van ‘amper’ zeven miljoen exemplaren in hun ogen een flop (ter vergelijking: ‘Faith’ haalde gemakkelijk 14 miljoen).

freedom!
Wanneer hij in 1991 toch een kleine tournee doet, plukt hij uit het soulrepertoire van onder meer Stevie Wonder en Labelle. Met de toepasselijke naam ‘Cover-to-Cover-tour’ doet hij Rock In Rio aan, waar hij voor het eerst Anselmo Feleppa ontmoet. De twee jaar oudere sensuele Braziliaan wordt al snel zijn minnaar. George ontdekt een intimiteit en samenhorigheid die hem onbekend is. Twee jaar lang zijn ze onafscheidelijk en verdelen ze hun tijd tussen Brazilië, Londen en Santa Barbara.
De contacten met de platenfirma worden hoe langer hoe slechter. Wanneer George belangeloos de drijvende kracht wordt achter het ‘Red Hot & Dance’-project, er vier nieuwe nummers voor opneemt (waaronder de megahit ‘Too Funky’), maar Sony weigert het album te promoten, is voor George de maat vol. Hij probeert zijn contract op te zeggen. Niet alleen voelt hij zich gedwarsboomd in zijn strijd tegen aids, het is ook weinig eerlijk dat hijzelf per album 69 pence krijgt, en Sony 3,38 pond, terwijl hij alle opnames zelf bekostigt en ze daarna eigendom worden van Sony. Daarenboven blijkt dat Sony banden blijft hebben met Sun City. Het proces wordt door media en artiesten wereldwijd gevolgd. Het wordt vergeleken met het gevecht van David tegen Goliath, maar David verliest. De rechter oordeelt in 1993 dat de artiest genoeg kansen heeft gekregen om over zijn contract te onderhandelen.
Niet alleen alle royalty’s van ‘Red Hot’ gaan naar aids-onderzoek, ook de opbrengsten van zijn duet met Elton John ‘Don’t Let The Sun Go Down On Me’, én van de EP ‘Five Live’ met Queen en Lisa Stansfield. Het is tekenend dat George ervoor zorgt dat al die opnames worden uitgebracht door respectievelijk de platenfirma’s van Elton en van Queen. In 1992 krijgt hij de onderscheiding ‘British Most Generous Star’.
In maart 1993 overlijdt Anselmo Feleppa plots ten gevolge van een hersenbloeding. Wanneer George Michael tijdens een interview in huilen uitbarst, springt de rioolpers op de relatie en ontdekt dat Anselmo seropositief was. Om de familie een persinvasie te besparen, gaat George niet naar de begrafenis. Hij zal twee dagen later wél met Anselmo’s moeder diens graf bezoeken. Tot op vandaag behandelen de Feleppas hem als een zoon.
George zweert dat hij geen noot meer zal zingen voor zijn broodheer Sony. Hij werkt aan het project ‘Trojan Souls’, waarin soullegendes als Aretha Franklin en Gladys Knight nieuwe nummers van hem zingen, maar het raakt niet af. De legendarische platengoeroe David Geffen, goede vriend en notoir homoseksueel reikt hem de oplossing aan: zijn firma Dreamworks koopt George vrij en zal hem in de Verenigde Staten verdelen, terwijl Virgin de rechten voor de rest van de planeet krijgt. Sony krijgt een percentage van de nog te verschijnen platen en het recht om de singles van de cd’s op een verzamelaar te zetten. Eindelijk is George Michael vrij.

you have been loved
Het duurt niet lang of ‘Jesus To A Child’ krijgt zijn première, eerst op een MTV-gala, later op een radiozender, waar het aangeboden wordt om per opbod gedraaid te worden voor het goede doel. De intimistische single gaat over het sterven van een geliefde en is opgedragen aan Feleppa. Een goed toehoorder heeft maar een half woord nodig. Waarom zou George dan ook ‘officieel’ zijn coming–out doen? De geest van Anselmo hangt trouwens over de hele cd ‘Older’, een heupwiegende plaat met bossa nova ritmes. De sfeer is veel intiemer dan de twee voorgaande platen, wat de meeste critici in het verkeerde keelgat schiet. Maar dat verhindert niet dat de plaat in de eerste week 2,5 miljoen exemplaren verkoopt. Naar eigen zeggen werd de hele plaat opgenomen onder invloed van cannabis. ‘Fastlove’ toont George’s pessimistische kijk op de liefde, maar door de onweerstaanbare dance-beat wordt het één van de meest geliefde clubplaten van de jaren negentig. In de clip steekt George nog één keer een vinger op naar zijn voormalige platenmaatschappij: hij draagt een koptelefoon van het merk ‘Fony’.
Maar het belangrijkste feit van het jaar 1996 is de ontmoeting met Kenny Goss, een vier jaar oudere, knappe Texaan. Het paar heeft een open relatie en wou dit jaar huwen in alle intimiteit, volgens George “om Kenny veilig te stellen, minder om romantische redenen”. De voorbereidingen van de wereldtournee en foto’s van een cruisende George maken dit voor 2006 onmogelijk. Als geschenk voor hun tienjarig samenzijn geeft George wél een cadeautje ter waarde van één miljoen pond aan zijn vergevingsgezinde partner.

let’s go outside
Cruisen? Tja, George is niet aan zijn proefstuk toe. Op 7 april 1998 wordt hij gearresteerd aan de toiletten van Sunset Boulevard in Hollywood, voor onzedige feiten. Volgens George werd hij geprovoceerd door de aantrekkelijke politieagent Marcello Rodriguez (“Als ik thuis zo zou plassen, zou ik heel wat mogen kuisen!”). Het is mogelijk dat de politie een voorbeeld wou stellen, want amper enkele uren na de arrestatie worden alle details bekend gemaakt via een grote persconferentie. Ook de uitspraak van de rechter is strenger dan normaal: hij krijgt een uitzonderlijk hoge boete én dubbele gemeenschapsdienst, terwijl het doorgaans het ene of het andere is. Bovendien moet George vijf sessies seksuele psychotherapie volgen.
Maar het voorbeeld werkt averechts: het toilet is meer dan ooit een ontmoetingsplaats geworden voor homo’s die zoeken naar fastlove. Mocht George Michael nog twijfelen tussen een thuisbasis in Amerika of in Engeland, dan wordt de knoop nu voor hem doorgehakt. De Amerikaanse pers kotst hem uit en de Engelse omarmt hem liefdevol. Hij is nog nooit zo populair geweest in zijn geboorteland. Er valt een last van zijn schouders en hij is plots veel openhartiger in interviews. “De enige misdaad die ik begaan heb, is er één tegen mijn vriendje Kevin”, stelt George. Maar hij begrijpt de hele hetze niet goed: ”Ik heb nooit een geheim gemaakt van mijn homoseksualiteit. Tot mijn zevenentwintigste was ik hetero, sindsdien exclusief homo. Ik heb alleen niet de woorden uitgesproken die iedereen wou horen: ‘Yes, I’m gay’”.

through? flawless?
Muzikaal lijkt George het spoor even bijster met het teleurstellende ‘Songs From The Last Century’ (1999) waarin hij muzakversies brengt van nummers als ‘Roxanne’, ‘Secret Love’ of ‘Miss Sarajevo’. Hij herpakt zich echter met ‘Patience’ (2004), een uitermate dansbaar album waarin hij zijn liefde voor Kenny bezingt (‘American Angel’), uithaalt naar Tony Blair (‘Shoot The Dog’), en zijn voorliefde voor cyberseks bejubelt (‘Freeek’).
In het voorjaar van 2006 wordt hij bewusteloos aangetroffen in de wagen onder invloed van XTC, met in de koffer een handvol softdrugs en seksspeeltjes zoals lederen maskers en zweepjes. Wanneer hij enkele weken later onder invloed verschillende geparkeerde wagens ramt, lijkt het alsof zijn carrière is afgelopen. Tot hij aankondigt zijn vijfentwintigjarig jubileum in de showbiz te willen vieren met een wereldtoernee en een verzamelaar met enkele nieuwe nummers, zoals het openhartige ‘An Easier Affair’. Zo zal hij op 14 november in het Antwerpse Sportpaleis staan. Voor hen die nog geen kaartje hebben… pech gehad. Zoals verwacht was de hele tournee dezelfde dag al uitverkocht. Sommige concerten krijgen als verrassing Andrew Ridgeley tijdens de Wham!-nummers. Andrew wie? Ach ja. Georges maatje tracht het na de split te maken als Formule 3 piloot, maar na de zoveelste crash, gaat hij voor een nieuwe popcarrière. De single ‘Shake’ flopt genadeloos in 1990 en het album ‘Son Of Albert’ is het tenenkrullende bewijs dat Andrew alle talent mist voor schrijven of zingen. Sindsdien leeft hij samen met Bananarama-zangeres Keren Woodward en haar zoontje in Cornwall. Dankzij de royalty’s van de eerste Wham!-hits en ‘Careless Whisper’ kan hij zijn dagen vullen met surfen en waterskiën.

i can’t make you love me
De echte George Michael zou een eenzaat zijn die het liefst thuis alleen zit. Het personage George Michael is niet meer dan een alter ego. Zo is hij geworden wat hij nooit heeft willen zijn: een popidool met een dubbele zijde, net als Michael Jackson en Madonna. Naar verluidt is hij vriendelijk, bedachtzaam en intelligent. Ervaring heeft hem geleerd dat iedereen een stukje van hem wil. Maar hij heeft nog steeds de vrienden uit zijn kindertijd en zijn familie blijft zijn intiemste kring. Zijn zus Melanie is nog steeds zijn persoonlijk assistent. Beroemde vrienden heeft hij weinig, maar het zijn dan wel hartsvrienden: Gerry Halliwell, Kylie en Elton John.

George Michael overleed op 25/12/2016 te Goring-on-Thames (VK)